Tog 20. Decembra  1355. godine iznenada je umro Dušan Nemanjić, sin kralja Stefana Dečanskog, car od 1346. godine i najveći srpski vladar svih vremena, u narodu poznatiji kao Dušan Silni!

Osim što su postavljeni temelji državnosti, što je donijet zakon i poštovano pravo i pravda, za vrijeme prvog srpskog cara – Dušana Nemanjića, Srbija se prostirala na ogromnoj teritoriji na kojoj se danas nalazi nekoliko država.

Car Dušan “Silni” kako ga danas zovemo, bio je sve ono što je srpska vlastela čekala vijekovima – sposoban, hrabar i odlučan. Dao im je priliku da osvajaju, šire se i donose ratni plijen. Zato i ne čudi što je najveći broj srpskog plemstva, nezadovoljan popustljivom politikom prema Bugarskoj i Vizantiji, u sukobu Dušana i njegovog oca, tadašnjeg kralja Stefana Dečanskog, stao na stranu mladog kraljevića.

Najranije u jesen 1330. godine došlo je do otvorenog sukoba sina “mladog kralja” Dušana i oca kralja Stefana Uroša III Dečanskog. Iz ovog sukoba, Dušan je izašao kao pobjednik i oca je zatočio u tvrđavi u Zvečanu.

Neposredno nakon Dušanovog krunisanja, Stefan Dečanski je umro 11. novembra 1331. godine i sahranjen je u svojoj zadužbini manastiru Visoki Dečani. Iako je zvanično umro prirodnom smrću, postoje izvori koji tvrde da je Dušan popustio pred navaljivanjem moćne vlastele i odobrio, ako već i nije naredio, da se njegov otac pogubi.

Pod Dušanovom vlašću, srpski uticaj je proširen do obala Egejskog mora i Svete Gore. Za vrijeme najvećeg teritorijalnog osvajanja, srpska država se prostirala na teritorijama današnje Crne Gore, Makedonije, Bugarske, Grčke, Albanije, dijelovima Hrvatske, Bosne i Hercegovine i naravno, Srbije. Ili, ukupno preko 250.000 kilometara kvadratnih prostora na kome su živeli Srbi, Bugari, Grci…

Kada se na Uskrs, 16. aprila 1346. godine u Skoplju proglasio za cara, titula Dušana Nemanjića je glasila: “Stefan u Hristu Bogu blagoverni car svima Srbima i Grcima, i stranama bugarskim, i celome Zapadu, Pomorju, Frugiji i Arbanasima”.

Ova velika država se prostirala od Dunava na sjeveru do Korintskog zaliva na jugu. Granica na zapadu bilo je Jadransko, a na istoku Egejsko more.

Iako je Vizantija iz vremena cara Dušana već bila carevina na zalasku Dušan se po svemu ugledao na vizantijski dvor i velike vladare iz prošlosti ove države. Nastojeći da se u svemu ponaša kao vizantijski carevi koji su bili uzor cijelom hrišćanstvu, Stefan Dušan je razvio i široku zakonodavnu djelatnost.

Dušanov zakonik donijet 1349. i dopunjen 1354. godine vrhunac je ovih nastojanja. Zakon je usvojen sa ciljem da se država uredi propisima koji bi važili za cijelo carstvo i podjednako za sve podanike.

Međutim, integraciju ovih teritorija u jedinstvenu državu sprečila je iznenadna smrt Dušana Nemanjića, na današnji dan 1355. godine, kada je caru bilo oko 45 godina.

Činjenica da je car Stefan Dušan umro još uvijek mlad i u punoj snazi, kada se spremao na pohod za osvajanje Carigrada, i danas ostavlja mjesta teorijama zavjera – od onih krajnje egzotičnih, kao što je priča ona o prokletstvu Stefana Dečanskog, do mnogo prozaičnijih, kao što je priča o trovanju.

Zvanična istorija zabilježila je da je car Dušan imao samo jedno dijete – sina Uroša koji ga je naslijedio, ali koji nije uspio da sačuva očevu veliku državu koja se ubrzo poslije Dušanove smrti raspala.

Ipak, jedna freska u manastiru Visoki Dečani možda krije jednu drugačiju verziju istorije. Na njoj su prikazani carica Jelena, njen sin – mladi carević Uroš, ali i još jedna nepoznata figura, viša (starija?) od Uroša, ali svakako još mlada. Nepoznata osoba na glavi jedina nema vijenac, a natpis pored nje je u cjelosti uništen tako da ju je nemoguće identifikovati.

Pojedini istoričari vjeruju da je misteriozna figura zapravo princeza – izgubljena ćerka cara Dušana. Ako je postojala, zvala se Teodora, isto kao Dušanova majka. Kako bilo, poslije smrti cara Dušana, njegovo veliko carstvo počelo je da se rastače. Car Uroš, nije posjedovao očevu odlučnost i srčanost, pa nije uspio da sačuva državu. U narodu je ostao upamćen kao Uroš Nejaki.

Dug niz srpskih vladara iz dinastije Nemanjić sa njim se prekinuo, a to je bio i kraj srpskog carstva.

Prošlo je skoro sedm vijekova, a srpski narod još uvijek čeka novog Cara Dušana. I ne mora biti Silni, ali da zna šta hoće,…