Nikoljdan – najveća i najrasprostranjenija srpska slava!

Pravoslavni vernici danas slave Svetog Nikolu, najčešću slavu u Srbiji, Republici Srpskoj i Crnoj Gori. Nikoljdan je u kalendaru Srpske pravoslavne crkve obilježen crvenim slovom i zbog toga postoji vjerovanje da tog dana ne valja raditi nikakve kućne poslove, usisavati, prati veš, čistiti…

Sveti Nikola je rođen u gradu Patari, u oblasti Likije, na području Male Azije. Bio je jedinac bogatih i znamenitih roditelja, Teofana i None. Kao jedinca darovanog od Boga, oni su ga Bogu i posvetili.

Sveti Nikola je umro 19. decembra 345. godine (prema Julijanskom kalendaru 6. decembra), pa se taj dan obilježava kao pomen svetitelju i jedna je od najčešćih srpskih slava. Pravoslavni vjernici svetog Nikolu smatraju borcem za Hristovu vjeru, pobjednikom zla za cijeli svijet, a njegovo ime znači narodni pobjeditelj, jer grčka reč “niki” znači pobjeda, a “laos” znači narod, vjernici.

Nikolaj se duhovnom životu naučio kod svog strica, Nikolaja episkopa patarskog, koji je osnovao manastir Novi Sion, u kom se Nikola zamonašio. Po upokojenju roditelja, Nikola je imanje razdjelio siromašnima ne zadržavajući ništa za sebe. Pročuo se zbog svog milosrđa kao sveštenik u Patari, ali je on brižljivo skrivao svoja milosrdna djela.

Nakon toga Sveti Nikola je izabran za arhiepiskopa u gradu Miru, u Likiji. Poučavao je narod vjeri i zakonu Božjem, obilazio bolesne, otkupljivao je zarobljenike, koji su tada bili prodavani kao robovi, i puštao ih na slobodu, obilazio gradove i sela.

Zato je Svetog Nikolaja Čudotvorca narod još za života proglasio svetiteljem.

Prvi zapisi o episkopu i dobročinitelju porijeklom iz Male Azije, Svetom Nikoli, potiču iz četvrtog vijeka nove ere. Od ovog sveštenog lica, poznatog po humanosti, nastale su mnoge legende i priče o današnjem Djeda Mrazu.

Posebno je bio naklonjen djeci, a zabilježeno je da je pomogao trima devojčicama kako bi ih zaštitio od prostitucije. Legenda kaže da je tri večeri zaredom prolazio pored njihove kuće i kroz prozor ubacivao vrećice sa novcem, ne bi li im poklonio dovoljno novca kako bi preživjele bez prostituisanja.

Postoje i vjerovanja da na Nikoljdan nerotkinje traba de se mole Svetom Nikoli, a ponegdje je i zabranjeno obavljanje takozvanih ženskih ručnih radova.

Osim što se praznuje kao najveće srpsko krsno ime, Sveti Nikolaj Čudotvorac takođe je esnafska slava, odnosno zaštitnik zanata lađara, splavara, ribara i vodeničara. Zbog toga se još naziva vodena slava. Takođe se u narodu smatra da je zaštitnik putnika i sirotinje.